W dniach 8-9 października 2025 r. na Malcie odbyła się 10. Konferencja Ministrów Rady Europy ds. Młodzieży , potwierdzając, że demokratyczna odnowa Europy zależy od autentycznego partnerstwa międzypokoleniowego. Konferencja odbyła się pod hasłem „Młodzi na rzecz demokracji: perspektywy młodzieży w działaniu” i zakończyła się przyjęciem dwóch kluczowych dokumentów: Deklaracji Końcowej (poniżej) oraz Rezolucji w sprawie Ram Odniesienia Rady Europy dotyczących Perspektywy Młodzieży. (opublikujemy niebawem)
Valetta, 9 października 2025 r.
10. Konferencja Rady Europy Ministrów odpowiedzialnych za młodzież
deklaracja końcowa
- My, ministrowie odpowiedzialni za młodzież, zgromadzeni w Valletcie w dniu 9 października 2025 r. w celu zwiększenia zaufania, poprawy jakości i wzmocnienia odporności naszych demokracji poprzez większe uczestnictwo młodzieży, w oparciu o Nowy Pakt Demokratyczny dla Europy Rady Europy, potwierdzamy nasze zaangażowanie we wzmacnianie demokracji, praw człowieka i praworządności poprzez konsolidację roli młodych ludzi w życiu demokratycznym i ich perspektyw w procesach decyzyjnych. Postanawiamy zatem wzmocnić europejską politykę młodzieżową i prace Rady Europy na rzecz młodzieży.
- W dzisiejszej Europie dążenie do pokoju, opartego na sprawiedliwości i współpracy międzynarodowej, ma kluczowe znaczenie dla zachowania dostępu młodych ludzi do praw. Nasze wysiłki muszą skupiać się na możliwości życia w pokojowych i włączających społeczeństwach. Uznając kluczową rolę młodych ludzi w budowaniu pokoju, podkreślamy znaczenie wzmacniania edukacji obywatelskiej w budowaniu pokoju i dialogu międzykulturowego jako cennego środka wzmacniającego poszanowanie praw człowieka i wartości demokratycznych, a także odporności i spójności społecznej społeczeństw europejskich.
- Młodzi ludzie są dynamiczną, różnorodną i zaangażowaną siłą napędową pozytywnych zmian. Kształtują społeczeństwa europejskie XXI wieku w nowym kontekście cyfrowym, demograficznym i środowiskowym, w oparciu o swoje wsparcie dla praw człowieka, demokracji i praworządności.
- Młode pokolenia posiadają wiedzę, umiejętności i perspektywy, aby być twórcami zmian oraz budować teraźniejszość i przyszłość w oparciu o standardy polityki młodzieżowej Rady Europy. Poprzez wzajemne zaufanie, otwarty dialog, znaczące uczestnictwo i współtworzenie z instytucjami publicznymi przyczyniają się do budowania społeczeństw, do których mają zaufanie.
- Młodzi ludzie nie stanowią jednorodnej grupy, choć wielu z nich stoi przed wspólnymi wyzwaniami. Mogą one obejmować wysoką stopę bezrobocia, niekorzystne, niebezpieczne lub niepewne warunki pracy, dyskryminację płacową oraz ograniczony i nierówny dostęp do wysokiej jakości opieki zdrowotnej, edukacji i niedrogich mieszkań, które stanowią bariery dla ich autonomii. Młodzi ludzie są również niedostatecznie reprezentowani w procesie podejmowania decyzji politycznych i należy ich wspierać w ich udziale w wyborach i zaangażowaniu w procesy demokratyczne, zarówno jako wyborcy, jak i kandydaci. Dostęp do praw i wysokiej jakości informacji młodzieżowych w dalszym ciągu stanowią problemy, szczególnie w przypadku młodych ludzi o mniejszych szansach. Uczestnictwo młodych ludzi w demokracji jest dodatkowo utrudniane przez skutki konfliktów i wojen, które zagrażają ich bezpieczeństwu. Zły stan zdrowia psychicznego uniemożliwia wielu młodym ludziom pełne uczestnictwo.
- Młodzi ludzie odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu naszej wspólnej i demokratycznej przyszłości; ich perspektywy są kluczem do wzmocnienia instytucji demokratycznych i poprawy jakości procesów decyzyjnych. W związku z tym przyjmujemy Rezolucję w sprawie ram odniesienia Rady Europy dotyczących perspektywy młodzieży, która stanowi model wskazówek dla Rady Europy i jej państw członkowskich w zakresie włączania perspektywy młodzieży do obszarów kształtowania polityki dotyczących młodych ludzi. Celem jest opracowanie bardziej przyszłościowych i przyszłościowych polityk, które odzwierciedlają potrzeby i energię młodych ludzi oraz odpowiadają na obecne i przyszłe wyzwania. Podejście to opiera się na Deklaracji z Reykjavíku; obejmuje nowy sposób myślenia i wyznacza postępową drogę naprzód. Zobowiązujemy się do zapewnienia jego wdrożenia.
- Rada Europy jest istotnym partnerem we wzmacnianiu pozycji młodych ludzi do podejmowania działań i reagowania na te wyzwania, przestrzegania i obrony praw człowieka oraz uczestniczenia w życiu demokratycznym. Trzynaście lat po ostatniej Konferencji Ministrów odpowiedzialnych za młodzież Rada Europy pozostaje kluczowym aktorem polityki młodzieżowej w architekturze organizacji międzynarodowych i instytucji europejskich.
- Od dziesięcioleci Rada Europy jest kluczową siłą napędową rozwoju polityki młodzieżowej w Europie. Dzięki pionierskiemu systemowi współzarządzania w dziedzinie młodzieży państwa członkowskie Organizacji i młodzi ludzie współpracowali na rzecz budowania bardziej demokratycznych i włączających społeczeństw w całej Europie, przy wsparciu kluczowych instrumentów, a mianowicie Europejskich Centrów Młodzieżowych, Europejskiej Fundacji Młodzieży, Częściowego porozumienia w sprawie mobilności młodzieży za pośrednictwem Karty Młodzieżowej oraz partnerstwa z Komisją Europejską w dziedzinie młodzieży. Praca Organizacji w tym obszarze obejmuje ustalanie standardów w zakresie polityk młodzieżowych opartych na wiedzy i dowodach, współpracy w zakresie polityki młodzieżowej, praw człowieka i edukacji na rzecz programów obywatelstwa demokratycznego, kampanii, działań w zakresie budowania potencjału i pracy z młodzieżą.
- Potwierdzamy potrzebę wsparcia i uznania roli struktur młodzieżowych oraz krajowych, regionalnych i lokalnych rad młodzieżowych w zwiększaniu udziału młodych ludzi w życiu demokratycznym, szczególnie w czasach kurczenia się przestrzeni obywatelskiej. Zobowiązujemy się do zapewnienia poszanowania demokratycznych praw młodych ludzi w procesach wyborczych, co stanowi podstawę demokracji. W tym celu zwracamy się do Komitetu Ministrów o powierzenie organom ustawowym zajmującym się młodzieżą przeprowadzenia badania mającego na celu sprawdzenie doświadczeń krajów, które obniżyły wiek uprawniający do głosowania.
- Z zadowoleniem przyjmujemy postęp w kierunku przyjęcia Europejskiej Karty udziału młodych ludzi w życiu lokalnym i regionalnym, opracowanej wspólnie z Kongresem Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy. Karta nada nowy impuls uczestnictwu młodzieży i wsparciu organizacji młodzieżowych na szczeblu lokalnym i regionalnym. Zależy nam na ich wspieraniu poprzez inicjatywy krajowe Rady Europy.
- Popieramy Strategię Rady Europy dla sektora młodzieżowego 2030, w której jako zasady przewodnie prac Rady Europy do końca dekady uznano: wzmacnianie uczestnictwa w demokracji i poszerzanie przestrzeni obywatelskiej dla młodych ludzi, poszerzanie dostępu młodych ludzi do praw, wspieranie młodych ludzi w życiu w pokojowych i włączających społeczeństwach oraz poprawa uznawania i jakości pracy z młodzieżą w całej Europie. Zachęcamy Komitet Ministrów do powierzenia organom statutowym ds. młodzieży oceny potrzeby i wykonalności nowego instrumentu konsolidującego i aktualizowającego dorobek Rady Europy w dziedzinie młodzieży. Instrument ten mógłby również służyć uznaniu podejścia opartego na prawach.
- Potwierdzamy, że dostęp młodych ludzi do praw, zwłaszcza praw socjalnych, jest niezbędnym warunkiem wstępnym demokratycznego uczestnictwa młodych ludzi, szczególnie w nowej erze cyfrowej charakteryzującej się potężnymi i rewolucyjnymi technologiami, takimi jak sztuczna inteligencja. Kluczowe znaczenie ma ograniczanie zagrożeń wynikających z takich technologii i rozwój odpowiednich zabezpieczeń umożliwiających młodym ludziom korzystanie z ich praw – w tym umiejętności cyfrowych w przestrzeni demokratycznej. Szczególny nacisk należy położyć na politykę młodzieżową skierowaną do młodych ludzi o mniejszych szansach i znajdujących się w trudnej sytuacji; ich perspektywy należy uwzględnić w kształtowaniu polityki.
- Uznajemy pilność kryzysu klimatycznego i kluczową rolę, jaką młodzi ludzie odgrywają w jego rozwiązaniu. Z zadowoleniem przyjmujemy ich wkład w stawienie czoła obecnym i przyszłym wyzwaniom, zwłaszcza w zwalczaniu potrójnego kryzysu planetarnego (zanieczyszczenie, zmiana klimatu i utrata różnorodności biologicznej) oraz jego konsekwencji gospodarczych i społecznych, a także w zapewnienie, że refleksja nad naturą i konsekwencjami prawa do czystego, zdrowego i zrównoważonego środowiska posuwa się do przodu. W duchu Nowego Paktu Demokratycznego dla Europy iw oparciu o europejskie standardy praw człowieka zobowiązujemy się do ochrony ich prawa do wolności słowa, prawa do protestu i prawa do działań zbiorowych w obronie wyżej wymienionych celów. Zachęcamy państwa członkowskie do zbadania opcji inwestycyjnych w programach, które umożliwiają młodym ludziom kierowanie działaniami klimatycznymi i inicjatywami proekologicznymi, promując zrównoważony rozwój i odporność na poziomie lokalnym i regionalnym.
- Potwierdzamy, że wsparcie Rady Europy dla Ukrainy w dziedzinie młodzieży pozostaje priorytetem. Obejmuje to solidarność, ukierunkowane działania międzyrządowe oraz współpracę z pozarządowymi organizacjami i sieciami młodzieżowymi, które wspierają udział młodych ludzi w życiu demokratycznym i przyczyniają się do odbudowy Ukrainy, w tym jej infrastruktury młodzieżowej i reintegracji młodych weteranów. Cenimy ponadnarodowe wolontariaty dla młodych ludzi jako ważny instrument wspierania zaangażowania młodzieży w wysiłki solidarnościowe i odbudowy, mające na celu budowanie pokojowej i demokratycznej przyszłości.
- Na znak naszego zaangażowania w zapewnienie młodym ludziom na Ukrainie i w całym regionie możliwości podtrzymywania, obrony i czerpania korzyści z podstawowych wartości Rady Europy, zwracamy się do Komitetu Ministrów o przeprowadzenie studium wykonalności w oparciu o podstawowe zasady polityki młodzieżowej Rady Europy dotyczące utworzenia trzeciego miejsca Europejskiego Centrum Młodzieży w regionie Morza Czarnego, w ramach dostępnych zasobów, w celu zapewnienia specjalnej przestrzeni do współpracy młodzieży, budowania potencjału i zaangażowania demokratycznego. Jednocześnie podkreślamy potrzebę inwestowania w istniejące Europejskie Centra Młodzieży w Strasburgu i Budapeszcie, aby zapewnić ich ciągłą rolę i dobre funkcjonowanie jako ośrodków uczestnictwa młodzieży i rozwoju polityki. Podkreślamy, że zapewnienie trwałych wkładów finansowych ze strony państw członkowskich jest niezbędne do utrzymania tych struktur, zapewniając, że skutecznie wspierają one zaangażowanie młodzieży i odporność demokratyczną na całym kontynencie.
- Wyrażamy uznanie dla współpracy między Radą Europy a Komisją Europejską w obszarach badań nad młodzieżą i pracy z młodzieżą i wzywamy obie instytucje do zacieśnienia współpracy wykraczającej poza istniejące programy.
- Podkreślamy znaczenie badań młodzieżowych jako podstawy polityki młodzieżowej opartej na dowodach, zapewniając, że decyzje polityczne opierają się na solidnych danych, analizach i realiach, z jakimi borykają się młodzi ludzie.
- Z zadowoleniem przyjmujemy wnioski z 4. Europejskiej Konwencji o Pracy z Młodzieżą, która odbyła się na Malcie w maju 2025 r., i wspieramy jej działania następcze, aby nadać priorytet strategicznej wizji przyszłości pracy z młodzieżą w Europie. Potwierdzamy nasze zaangażowanie we wzmacnianie i doskonalenie pracy z młodzieżą w naszych krajach oraz zapewnienie, że pozostanie ona kluczowym priorytetem poprzez stałe wsparcie dla organizacji młodzieżowych i organizatorów pracy z młodzieżą. Obejmuje to inwestowanie w budowanie ich potencjału i wspieranie współpracy zarówno między zawodowymi, jak i wolontariuszami osobami pracującymi z młodzieżą, aby promować uznanie i widoczność pracy z młodzieżą, a także rozpowszechnianie standardów, wiedzy i dobrych praktyk przy jednoczesnym stosowaniu innowacyjnych podejść.
- Z zadowoleniem przyjmujemy reformę Europejskiej Fundacji Młodzieży i zgadzamy się, że współzarządzanie, współpraca międzyrządowa, w tym poprzez pomoc polityczną i krajowe plany działania Rady Europy, program Znaku Jakości Rady Europy dla Centrów Młodzieżowych, Europejski Znak Jakości Informacji Młodzieżowej oraz promowanie innowacyjnego podejścia do udziału młodzieży w przestrzeni demokratycznej i obywatelskiej powinny pozostać priorytetami polityki i działań Rady Europy na rzecz młodzieży w nadchodzących latach.
- Potwierdzamy, że konferencje ministrów odpowiedzialnych za młodzież stanowią ważną platformę decyzyjną na szczeblu europejskim i wzywamy państwa członkowskie do zaangażowania się w organizację przyszłych konferencji oraz z wdzięcznością odnotowujemy zaproszenie władz Luksemburga do zorganizowania kolejnej konferencji w 2028 r.
- Dziękujemy władzom Malty za inicjatywę zorganizowania 10. Konferencji Ministrów odpowiedzialnych za młodzież i ich hojną gościnność.
